.1 Ergo nulla dies .2 O die selig’ edle Seele

[Druckausgabe S. 152]

56 1624 .1 Ergo nulla dies .2 O die selig’ edle Seele

Adam von Bibran, Bruder des berühmten Abraham, wurde am 20. Januar 1572 zu Kitzlitzstreben geboren. Er war Herr auf Profen und Damßdorf, Landesältester der Fürstentümer Schweidnitz und Jauer, und mit Margarete, geborene von Gersdorf, Witwe Sey- frieds von Knobelsdorf, verheiratet (Sinapius I, 398). Er starb am 13. Januar 1624 und wurde am 8. März zu Profen begraben. Zwei Leichenschriften sind belegt: SSLS 6184 und Mende R 4084; unsere Gedichte befinden sich jedoch nicht darin. Opitz stand um diese Zeit in enger freundschaftlicher Beziehung zu der Familie von Bibran und wir gehen nicht fehl, wenn wir annehmen, daß er diese beiden Gedichte entweder handschriftlich oder, wahrschein- licher, im Druck überreichte. Dieser Druck (oder diese Hand- schrift) ist verschollen. Wir entnehmen das lateinische carmen der Sammlung Silvae 16–18, wo es unter die anspruchsvolleren Eingangsgedichte einrangiert ist.

Das deutsche Gedicht, Übersetzung einer Ode aus dem Italie- nischen des Bruders, Abraham von Bibran, führt Opitz am Ende von Kapitel VII im Buch von der deutschen Poeterey als sein zweites Beispiel für pindarische Oden an. Wir bringen das Gedicht dort zum Abdruck.

Das lateinische Gedicht enthält viele der üblichen Trostmotive. Auf den Krieg wird nur in allgemeinen Wendungen Bezug ge- nommen, vielleicht weil Mitglieder der Familie Bibran auch auf katholischer Seite standen. Am Schluß betont Opitz die ruhm- spendende Funktion des Dichters und erwähnt sich selbst. Auf den Empfehlungsbrief von Abraham von Bibran vor Nr. 55 sei hingewiesen.

IN OBITUM ADAMI BIBRANI,
Equitis Silesii.

ERgo nulla dies moerore carebit, et uno
Impete vis superum coelique irata potestas
In nos tota ruet, nec delassata malorum
Ingenti numero tandem Fortuna novercam
[Druckausgabe S. 153]
5 Exuet ac nostrae dediscet funera terrae!
Non sumus indociles lugere: hoc mensibus actum est
Continuis, diraeque ullo sine fine procellae
Successere sibi, saevo Bellona tumultu
Ex quo cognatas acies commisit, et enses
10 Hactenus innocuos doluit tractare Silesos.
Nec bello soli cadimus galeataque tantum
Agmina, sed placidos nullo discrimine rerum
Mors immota viros telis invadit et ipsas
Per jugulum illorum pacis quoque demetit artes.
15 Sic et tu soboli, Bibrane, ereptus amicae,
Et magno fratri formosum limen Olympi
Laetus ovansque subis, liber vacuusque laborum,
Quos et cum primis hominum gens suscipit auris
Et facit ipsa sibi. Sed te lenissima vitae
20 Insontis statio vitaeque intenta quieti
Splendori misero et curis exemit iniquis.
Scilicet hoc corpus, quod toto ex orbe petitis
Mortales onerant opibus, si vera fatemur,
Appendix animi nuda est et putrida mentis
25 Nec sat digna domus, quam cum relliquit hic hospes,
Myrrhae et thuris eget cani deforme cadaver.
Est equidem nobis facies sublimior illis
Quae ratione carent animantibus oraque celsum
Nostra polum magno divorum munere cernunt:
30 Sed nisi mens etiam assurgat, nisi temnere lethum
Noverit atque ultro venturo occurrere fato,
Maxima pars nostri manca est et debilis. Ergo
Immoto fugientem animan dimittere vultu
Discamus nec nos vaesani gaudia mundi
35 Illecebraeque leves rapiant turpisque voluptas.
Sic vitae expertes tamen hic vivemus et omni
Tempore serorum laudabimur ore nepotum.
Caetera cuncta cadunt; sed divinae ardua mentis
Ausa minas aevi frangunt instantis et acrem
40 Lethique immunem pavidi sectantur honorem.
His et tu stimulis, his actus motibus infra
Te longe impuri cernebas ludicra mundi
Vota et spes avidas intentaque pectora nugis.
[Druckausgabe S. 154]
Felicem te mille modis, quem corporis huius
45 Imbelles artus et membra exercita morbis
Nulla ex parte premunt, sed luce imbutus amoena
Cunctarum rerum, quas aether donat, abundas
Et Christum nostrosque humeros nostrosque lacertos
Iam non mortales indutum totus adoras!
50 At nobis pacem coelesti ex arce petendum est
Inter mille dolos fraudesque et amara malarum
Quas haec vita trahit curarum, bellaque nullum
Inventura deinde modum, nisi coelicolum rex
Tam largo fletu et lachrymis permotus acerbis
55 Desinet irarum tandem nostrosque furores
Plus quam civili gaudentes sanguine flectet.
Quae tu cuncta, cruentorum secura laborum,
O foelix anima, e coeli fulgentibus oris
Cernis et hoc effrene animal, monstrum istud inaudax,
60 Hunc lusum fortunae, hominem quem dicimus, inter
Vota senescentem ac necquicquam multa timentem
Rides et magnum hoc late percurris inane.
Salve iterum atque iterum (si iam licet ista precari)
Aeternumque vale! nos te laeti atque libentes
65 Nec nimium addicti vanis timidique perire,
Ordine quo suprema volet natura, sequemur.
Interea has laudes, haec nostrae carmina Musae
Certatim studio, quod solum possumus, uno
Manibus, o Bibrane, tuis sacramus et istis
70 Floribus insignem devoti spargimus urnam.
Sint haec grata tibi. Regum periere sepulchra
Mirandusque labor. Quod vatum industria fecit,
Nulla parte sui corruptum hucusque remansit.
Me quoque seu natale solum lenique susurrans
75 Unda Bobri strepitu morientem viderit atque haec
Foecundis salicum ripis incluserit ossa,
Seu procul a dulci patria amplexuque meorum,
Serius aut citius, gelida tumulabor arena,
Nil nisi mortem exopto bonam laudesque bonorum.
80 Aut si forte mihi non tam licet esse beato
Invidiaeque premar, quae conterit omnia, dente,
Hoc tamen officium nostrae pietatis amabo,
[Druckausgabe S. 155]
Quae functos hac luce viros commendat et illis
Semper victuros in charta instaurat honores.

[.2]

O Die selig’ edle Seele ...

[Siehe Buch von der Deutschen Poeterey, Nr. 66, S. 406 unten.]




Zitierempfehlung:

Martin Opitz, .1 Ergo nulla dies .2 O die selig’ edle Seele, in: Hybridedition der deutschsprachigen Werke des Martin Opitz. Band II, 1, hg. von der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel, 2018ff. URL: https://opitz.hab.de/edition/band-ii-1/ii_1_56/ (abgerufen am: )

Zitierempfehlung der Druckausgabe:

Martin Opitz, .1 Ergo nulla dies .2 O die selig’ edle Seele, in: George Schulz-Behrend und (Hrsg.), Band II, 1