.1 Nisse pater .2 Herr Gottfried

32 1619 .1 Nisse pater .2 Herr Gottfried

In festum Nuptiale ... Dn. GODFRIDI, ... Dn. BARTHOLE- MAEI JACOBI, Haereditarii in Leschwitz, Cos. Reip. Gorl. ... F. et Virginis ... Dn. Johannis Emerich, Haereditarii in Nickerisch & Neundorff/ C. P. ac IV Viri in ead. Republ. Filiae ... Votiva Car- mina. prid. Non. Feb. An. O. R. 1619. Gorlicii EXsCrIpta stVDIo IohannIs RhaMbae.

4°: A–F. Exemplar: Oberlausitzische Bibliothek der Wissenschaf- ten, Milichsche Sammlung, Görlitz Ba VII 4° 11/34.

Diese Hochzeitsschrift ist erst 1963 aufgefunden worden und wird hier zum erstenmal benutzt. Die von Rubensohn aus andern Quellen mühsam erschlossenen Daten werden durch sie bestätigt; siehe Rubensohn II, 62–67. Datum der Hochzeit: 4. Februar 1619.

Der Bräutigam, im Sommer 1610 in Frankfurt als puer inskri- biert, aber nicht vereidigt, stammte aus reicher Familie. Das Gut Leschwitz liegt etwa 5 km östlich der Landeskrone; siehe An- merkung zu Zeile 73. Die Braut kam aus begüterter Görlitzer Patrizierfamilie und brachte eine reiche Mitgift in die Ehe (Z. 111). Cos. = consul, F. = filius, C. P. = conscriptus pater, Senator.

[Druckausgabe S. 121]

Das Gedicht ist von besonderer Bedeutung im Hinblick auf Opitz’ Aufenthalt in Görlitz; siehe 1–45 und 113 bis Ende. Wahr- scheinlich hatte er es zur Zeit der Hochzeit schon verlassen. Das Anagramm und die zwei Alexandriner folgen unmittelbar auf das lateinische Gedicht. Der lateinische Schlußsatz war bisher unbe- kannt. Im Original erscheint .1 in Kursive; die beiden Beiträge sind mit Opitz’ vollem Namen in der lateinischen Form unterzeich- net.

[.1]

NIsse pater, foetis quem diva Lusatia pratis,
Et variis culta saltibus ambit humo:
Et tu nobilium formosa corona locorum
Gorlicium, nostri stella corusca soli;
5 Si fas est, sedesque meis vacat ulla Camoenis,
Nos quoque post reliquos vatibus adde tuis.
Haud ego praeripiam vestris loca debita Musis:
Sat mihi, postremo non nisi fine legi.
Meisteri summa facies statuatur in ora:
10 Huic par tam celebri nullus in urbe fuit;
Seu facili puros elegos deducit avena;
Seu, Flacco propior, grande figurat epos.
Vendicat inde suo Mylius sibi jure triumphum,
Cederet argutis Bilbilis ipsa jocis.
15 Alcaei quoque sublimi rivalis in oestro
Arnoldus, reliquis non minor unus eat.
Sachanmerkung Sachanmerkung + + + + + +

[Druckausgabe S. 122]
Cüchleri numero titulus ponatur ab isto,
Quem referet Latiis Graecia versa modis.
Post alios aliosque, quibus tua gloria surgit
20 Vindicibus, nomen tunc superadde meum.
Nec timeo, reliquis ne dedecus arguar; hospes
Nec nimium vestra sum male notus humo.
Jam vaga bis solitum Phoebe decrevit in arcum,
Vestra mihi gratus tecta recessus erant;
25 Cum me sollicitas intra tua moenia curas
Sperabam pulchro fallere posse dolo.
Nec nos vana sua mens credulitate fefellit
Plus nimis, et voti sat bene compos eram.
Materies etiam nostro festiva furori
30 Contigit, et nervo digna palaestra meo.
Nam cum grassantem patriis crudeliter hostem
Finibus, et saevas in sua membra manus,
Victura populis tentassem credere penna,
Virgiliique gravi non minor ire tuba:
35 Mox alio traxere tui nos, diva, lepores,
Fixaque virgineis astra superba polis.
Hinc mihi grandiloquum Cypri regina cothurnum
Exuit, et lepidum condere jussit opus.
Protenus exciderunt animo fera bella, meumque
40 Pro lauru myrti circumiere caput.
Nec mirare, meas hausisse venena medullas;
Vates, et juvenis, res erat apta deae.
Feci quod voluit: nunc claudos fingere jambos
Occepi, numeros nunc, Elegia, tuos.
45 Hos quoque tam placido manantes flumine versus,
Indulget genio sponte Cupido meo.
Seu quia sopitos et jam sentiscit amores,
Et tacito mea mens igne videtur agi.
+ + + + + +
[Druckausgabe S. 123]
Seu quod sidereos credit se cernere vultus,
50 Et Sponsae, juvenis, lumina clara, tuae.
His quoque numen inest; instinctu surgimus illo:
Spiritus ex oculis virginis iste venit;
Ex oculis, Sponsus dudum queis saucius errat,
Incerto veluti cymba relicta freto.
55 Heu quoties motu conatus frangere morbum,
LeschwiciumSachanmerkung sese contulit ille suum;
Si rapidas valeat restinguere forte favillas,
Et dominas grato fallere rure manus!
Sed mediis Venus errat agris, vitaeque decorem
60 Quaqua se vertit repperit esse suae.
Dissita mane novo villarum culmina fumant:
Sic halat casto languida nympha toro.
Supprimit astra decens croceis Aurora capillis:
His aequas etiam spargit amica comas:
65 Immenso radios Titan extendit Olympo:
Hic oculis divae splendor amoenus inest.
Audit inerrantes arbustis flare susurros:
Aethereo similes promit ab ore sonos.
Purpureis cernit gemmantes floribus hortos:
70 Tale decus vernans undique vultus habet.
Expansas patula circumspicit arbore frondes:
Brachia non aliter pandit et illa sua.
Consulit adversi bipatentia culminaSachanmerkung montis:
Parnasso dominae vellet adesse suae.
75 Quaerit in explicitis gelidam convallibus umbram:
Expliciti rosea sunt quoque valle sinus.
Nil non rure videt; sunt virginis omnia plena,
Quaque venit flammas invenit ille suas.
Flumen adit: sed et his Cytherea vagatur in undis,
80 Et furit in liquidis fervidus ignis aquis.
Ergo, nec proprio cum sit securus in agro,
+ + + + + +
[Druckausgabe S. 124]
Rursus, inops animi, moenia nota petit.
Hic reperit teneras, frustra quas liquerat, ulnas,
Exoptatque suam flectere posse deam.
85 Illa, licet blandis, mitescere nescia verbis,
Ut rupes pelago dura fremente manet.
Paulatim tamen instanti concedit amori,
Et discit nimias spernere nolle preces:
Donec quas timuit pura spe praecipit horas,
90 Quaeque prius nequiit basia ferre, petit.
Vicisti, juvenis, rigidae praecordia nymphae:
Excute nunc si quid sedulitatis habes;
Infractoque moras ulciscens pectore, poenas
Exige de tota virginitate tuas.
95 Aspice magnanimi canentia menta parentis;
Gestit et ille novo posse nepote frui.
Nec minus ipsa, licet lachrymarum depluit imbrem,
Succumbet gratis victa puella minis.
Crede mihi, quicquid metuit jam perdere, tali
100 Saepius optabit perdere posse modo,
Atque diu tibi collectos exhauriet aestus.
Hic quoque, si nescis, non nihil usus agit.
Felices animae, pallenti Vesperus ipse
Gaudia festinat tanta videre face.
105 Praecipites vobis impendunt sidera flammas,
Et citior solito nox ruit alta polo.
Ite, brevi discedet hiems, componite nidos:
Ver etiam vobis ad sua puncta redit.
Fortunate virum, placidos nunc carpere somnos,
110 Nemine, quam domina forte, negante potes:
Et, gratis ne sis felix, accedit amori
Dos quoque, sat dotis sit licet ipsa sibi.
Nos miseris vitae florem depascere curis
Cogimur, et Sortis de levitate queri.
+ +
[Druckausgabe S. 125]
115 Scilicet adversae tempestas horrida vitae,
Ingenio voluit non minor esse meo.
Quid quod et hoc tanto suppressum pondere languet,
Ulteriusque sui vix meminisse potest?
Si tamen haud prorsus Musarum castra relinquam,
120 Nec penitus nostrae transfuga partis ero;
Extollam, Famae fretus plaudentibus alis,
Carmine Gorlicium non moriente tuum.
Tunc et Moeoniden, Richtero judice, vincam,
Supremusque mihi quisque secundus erit.
125 Tu sobolis, Gothofrede, tuae natalis in ipsa
Ut possit libri fac modo fronte legi.
+ +

[.2]
Katharina Emmrichen.
Die Buchstaben versetzt:
Ich kan im arme rathen.

HErr Gottfried’/ höret doch/ wie rhümet jhre thaten
5 Die Jungfraw Braut/ vnd spricht: Ich kan jm arme rathen.
Geht rathet jhr jhr auch in ewren armen fein;
So wird euch beyderseits gar wol gerathen sein.

Non est mortale quod opto.
Sachanmerkung + +



Zitierempfehlung:

Martin Opitz, .1 Nisse pater .2 Herr Gottfried, in: Hybridedition der deutschsprachigen Werke des Martin Opitz. Band I, hg. von der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel, 2018ff. URL: https://opitz.hab.de/edition/band-i/i_32/ (abgerufen am: )

Zitierempfehlung der Druckausgabe:

Martin Opitz, .1 Nisse pater .2 Herr Gottfried, in: George Schulz-Behrend und (Hrsg.), Band I